Książka Margaret Atwood „Opowieść podręcznej” przedstawia dystopijną wizję totalitarnego państwa wyznaniowego, w którym część kobiet została zredukowana do roli niewolnic, tytułowych Podręcznych. Są one zapładniane przez mężczyzn u władzy, którzy nie mogą mieć biologicznych dzieci ze swoimi żonami. Obraz świata stworzony przez Atwood ukazuje nie tylko brutalne uprzedmiotowienie kobiet, lecz także centralną rolę, jaką odgrywa w nim surogacja. Czasami rola surogatek bywa porównywana do funkcji sprawowanej przez Podręczne. To porównanie wydobywa na światło dzienne obawy związane z praktyką surogacji.Surogacja od dawna jest przedmiotem sporów w bioetyce i teorii prawa. Kwestia jej dopuszczalności budzi wiele kontrowersji, o czym świadczy fakt, że jedynie nieliczne państwa zdecydowały się na jej legalizację, zwłaszcza w wersji komercyjnej. W ostatnim odcinku pierwszego sezonu podcastu przyglądamy się bliżej argumentom, jakie pojawiają się w debacie o surogacji. Zastanawiamy się w szczególności:Czym właściwie jest surogacja (macierzyństwo zastępcze)?Czy to, kto jest matką dziecka, może być przedmiotem negocjacji?Czym różnią się surogacja komercyjna i altruistyczna?Jaki status ma surogacja w polskim prawie?Czy surogacja może być traktowana jako forma pracy?O argumentach w sporze dotyczącym dopuszczalności surogacji rozmawiają Natalia Witosza, Klaudyna Horniczak i Wojciech Ciszewski. Na temat prawnego statusu surogacji orazwyzwań, jakie w związku z tym stoją przed polskim prawodawcą wypowiedział się prof. Tomasz Sroka z Zakładu Bioetyki i Prawa Medycznego Wydziału Prawa i Administracji UJ. -----Odcinek przygotowali: Natalia Witosza, Klaudyna Horniczak, Wojciech Ciszewski.Praktycznie o prawie: Tomasz Sroka.Nagranie: Piotr Urbańczyk.Montaż: Tomasz Stankiewicz.Podcast wydawany jest przez Future Law Lab, WPiA UJ.
--------
44:04
--------
44:04
TOP#14: O co chodzi w dyskryminacji mężczyzn?
W marcu 2025 roku Donald Tusk podczas wystąpienia w Sejmie przedstawił plan dotyczący zwiększenia zdolności obronnej Polski. Jednym z proponowanych pomysłów zmierzających do wzmocnienia armii był system szkoleń wojskowych dla mężczyzn. Premier podkreślił, że udział w programie będzie miał charakter dobrowolny, a więc nie jest on równoznaczny z przywróceniem zasadniczej służby wojskowej. Mimo że w szkoleniach będą mogli wziąć udział wszyscy dorośli obywatele, to nacisk został położony na szczególną rolę, jaką w wojnie odgrywają mężczyźni. Tusk stwierdził, że „wojna to jednak jest ciągle w większym stopniu domena mężczyzn”. Różnicowanie ze względu na płeć w sferze militarnej jest nadal powszechną praktyką. Nasuwa się w związku z tym pytanie: czy jest to przejaw nierównego traktowania ze względu na płeć?W czternastym odcinku podcastu przyglądamy się szczególnemu przypadkowi dyskryminacji, jaką jest dyskryminacja mężczyzn. W dyskusjach publicznych coraz częściej podnoszony jest temat gorszej sytuacji mężczyzn w określonych sferach życia publicznego i prywatnego. Zwraca się uwagę na nierówny wiek emerytalny, krótszy urlop ojcowski, trudniejsze warunki w zakładach karnych, czy też większą liczbę samobójstw popełnianych przez mężczyzn.W odcinku zastanowimy się:Jak kultura kształtuje model tzw. „prawdziwej męskości”?Czym jest zdaniem Davida Benatara „drugi seksizm”?Czy w społeczeństwach patriarchalnych mężczyźni mogą być dyskryminowani ze względu na płeć?W jakich sferach życia mężczyźni doświadczają nierównego traktowania?Jak feminizm walczy o sprawę mężczyzn?Na temat dyskryminacji mężczyzn rozmawiają: Klaudyna Horniczak, Karolina Śliwecka oraz Bartłomiej Brzozowski. O tym jak płeć oskarżonego może wpłynąć na orzeczoną wobec niego karę opowiedział nam dr Daniel Kwiatkowski związany naukowo z Katedrą Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego.———Odcinek przygotowali: Bartłomiej Brzozowski, Klaudyna Horniczak, Karolina Śliwecka.Praktycznie o prawie: Daniel Kwiatkowski.Nagranie: Piotr Urbańczyk.Montaż: Tomasz Stankiewicz.Podcast wydawany jest przez Future Law Lab, WPiA UJ.
--------
46:15
--------
46:15
TOP #13: O co chodzi ze sprawiedliwością klimatyczną?
W lipcu tego roku Komisja Europejska zaproponowała cel klimatyczny na 2040 r., stanowiący kolejny krok na drodze do osiągnięcia neutralności klimatycznej przez UE w 2050 r. Jeszcze zanim poznaliśmy szczegóły nowej propozycji, Francja i Polska wyraziły sprzeciw, wskazując, że realizacja tego celu osłabi konkurencyjność gospodarki europejskiej. W odpowiedzi, Komisarz ds. Klimatu Wopke Hoekstra przyznał, że kwestia ograniczenia emisji gazów cieplarnianych może budzić emocje, ale fala upałów w Europie pokazuje, jak pilną kwestią jest ochrona klimatu. Jak zauważył Hoekstra, według badania Eurobarometru z końca czerwca, aż 85 procent Europejczyków wyraża zaniepokojenie zmianami klimatu. Jednocześnie, wiele osób obawia się konsekwencji, jakie mogą mieć działania podejmowane w celu powstrzymania tych zmian. Przed nami zatem burzliwa debata o przyszłości klimatu –warto więc już teraz przyjrzeć się teoretycznym podstawom problemu i wyrobić sobie własne zdanie.Nowy odcinek podcastu jest poświęcony właśnie kwestii sprawiedliwości klimatycznej. Wszczególności zastanawiamy się:Czy warto dbać o klimat?Na czym polega sprawiedliwość klimatyczna?Kto powinien ponosić koszty związane z ochroną klimatu?Czy działania pojedynczych osób mają realne znaczenie dla klimatu?Jakie znaczenie dla ochrony klimatu ma interes przyszłych pokoleń?Dyskusję o klimacie i problemach sprawiedliwości z nim związanych prowadzą Jan Turlej, Natalia Witosza i Maciej Macuga. O prawnych zobowiązaniach państw na rzeczprzeciwdziałania zmianom klimatycznym, opowiada prof. Piotr Szwedo z Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego Wydziału Prawa i Administracji UJ.---Odcinek przygotowali: Jan Turlej, Natalia Witosza, Maciej Macuga. Praktycznie o prawie: Piotr Szwedo. Nagranie: Piotr Urbańczyk. Montaż: Tomasz Stankiewicz. Podcast wydawany jest przez Future Law Lab, WPiA UJ.
--------
46:21
--------
46:21
TOP #12: O co chodzi z 16-godzinnym dniem pracy?
Jakiś czas temu media społecznościowe w Polsce rozgrzała ostra wymiana opinii na temat pracy między Marcinem Matczakiem a Adrianem Zandbergiem. Punktem wyjścia był wywiad z Matczakiem, w którym skrytykował on młodych ludzi o lewicowych poglądach za to, że nie są gotowi pracować po 16 godzin dziennie. W swoim komentarzu Zandberg zwrócił uwagę, że praca w takich warunkach jest niezgodna z polskim prawem. W odpowiedzi Matczak zarzucił mu, że kpi z ciężkiej pracy i wychwala lenistwo.Wydaje się, że spór między Matczakiem a Zandbergiem był jedną z nielicznych sytuacji, gdy w głównym nurcie debaty publicznej pojawiła się dyskusja o pracy i jej wartości – dyskusja, którą w literaturze akademickiej od dawna toczą pracoentuzjaści i pracosceptycy. Ci pierwsi uważają, że pracowitość to cnota, a praca jest źródłem niezastępowalnych wartości. Ci drudzy postrzegają pracę jako zło konieczne, a samą pracowitość uważają za problematyczną.W nowym odcinku podcastu podejmujemy temat pracy, a w szczególności zastanawiamy się:Czym jest praca?Czy prace domowe to też praca?Czy pracujemy tylko po to, by przeżyć?Jakie ryzyka wiążą się z pracą?W jaki sposób powinna być regulowana praca?Teoretycznie o pracy i sporze pracoentuzjastów z pracosceptykami dyskutują Wojciech Ciszewski, Bartłomiej Brzozowski i Klaudyna Horniczak. O tym, czym jest praca z punktu widzenia prawa, opowiada prof. Leszek Mitrus z Katedry Prawa Pracy Wydziału Prawa i Administracji UJ. ----Odcinek przygotowali: Wojciech Ciszewski, Bartłomiej Brzozowski, Klaudyna Horniczak.Praktycznie o prawie: Leszek Mitrus.Nagranie: Piotr Urbańczyk.Montaż: Tomasz Stankiewicz.Podcast wydawany jest przez Future Law Lab, WPiA UJ.
--------
48:08
--------
48:08
TOP#9: O co chodzi w dyskusji o związkach partnerskich?
Uregulowanie statusu związków partnerskich było jedną z ważniejszych obietnic wyborczych obecnej większości parlamentarnej. Zgodnie z harmonogramem prac rządu, Rada Ministrów ma wkrótce zająć się projektem ustawy rozwiązującej tę kwestię. Celem projektu jest wprowadzenie instytucji rejestrowanego związku partnerskiego do polskiego porządku prawnego, a tym samym wykonanie wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który zarzucił Polsce naruszenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.Kwestii tej towarzyszy jednak wiele kontrowersji. Nie jest oczywiste ani to, jakie relacje międzyludzkie powinny mieć dostęp do instytucji związku partnerskiego, ani to, jaki zakres praw i obowiązków powinien przysługiwać osobom pozostającym w takim związku. Co więcej, dyskusja o związkach partnerskich skłania do stawiania pytań o relację tej instytucji do tradycyjnego małżeństwa. W dziewiątym odcinku nie odpowiadamy na wszystkie te pytania, ale podejmujemy próbę zmierzenia się z niektórymi z nich, w szczególności rozważamy:Jakie argumenty pojawiają się w dyskusji o statusie związków partnerskich?Jakie obowiązki dotyczące regulacji związków partnerskich nakłada Konwencja Europejska?W jakim kierunku może zmieniać się instytucja małżeństwa?Jakie są główne stanowiska w sporze o status małżeństwa?Czy państwo powinno w ogóle regulować relacje romantyczne?O kontrowersjach związanych z instytucjami związku partnerskiego i małżeństwa rozmawiają Wojciech Ciszewski, Natalia Witosza i Maciej Macuga. Na temat statusu związków partnerskich w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka wypowiada się dr Bartosz Biskup z Uniwersytetu w Tours. ---Odcinek przygotowali: Wojciech Ciszewski, Natalia Witosza, Maciej Macuga.Praktycznie o prawie: Bartosz Biskup.Nagranie: Piotr Urbańczyk.Montaż: Tomasz Stankiewicz.Podcast wydawany jest przez Future Law Lab, WPiA UJ.
Prawo Przyszłości to podcast poświęcony interakcjom między prawem i naukami empirycznymi, nowoczesnymi technologiami oraz współczesnymi zjawiskami społecznymi i cywilizacyjnymi. Prowadzony jest przez zespół Future Law Lab na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Najnowszy, trzeci sezon podcastu ma charakter limitowany i nosi podtytuł "Teoretycznie o prawie".
Polska