#24 - Strach i lęk: co o nich wiemy i jak leczyć zaburzenia? | prof. Ewelina Knapska
Myślę, że wszyscy dobrze, a czasami może nawet za dobrze, znamy uczucie strachu i lęku. Zaburzenia lękowe nie tylko stanowią bardzo duży problem społeczny, ale zwiększają także ryzyko depresji, która jest obecnie jedną z najpowszechniejszych i najpoważniejszych chorób. Dlatego pojawiają się tutaj dwa duże pytania. Po pierwsze: jakie mechanizmy neurobiologiczne odpowiadają za pojawianie się strachu czy stanów lękowych. Po drugie: jak ta wiedza może pomóc nam w leczeniu zaburzeń związanych właśnie z lękiem. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Eweliną Knapską zarówno o neurobiologii strachu i lęku, jak i o możliwych sposobach leczenia.
---------
prof. Ewelina Knapska jest kierowniczką Pracowni Neurobiologii Emocji w Instytucie Nenckiego. Wraz ze swoim zespołem zajmuje się badaniem mózgowych mechanizmów związanych z emocjami, w tym także badaniami nad strachem i lękiem. Jest również aktywną popularyzatorką wiedzy. W internecie można znaleźć zarówno podcasty, jak i wykłady, w których opowiada o neurobiologii emocji.
Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ewelina_Knapska
Strona: https://nencki.edu.pl/pl/people/knapska-ewelina/
--------
Rozdziały:
00:00 Wstęp
01:20 Czym różni się strach od lęku?
03:20 Ciało migdałowate a strach
06:29 Inne struktury mózgowe a strach
09:59 Struktury związane z lękiem
14:25 Subiektywne doświadczenie
16:35 Źródła różnorodności odczuwania lęku
17:48 Epigenetyka
20:34 Kluczowe momenty neuroplastyczności
24:17 Co wpływa bardziej: myśli czy ciało?
28:10 Wpływ mikrobioty na lęk
30:48 Możliwe terapie
37:02 Jakie leki na lęk?
38:25 Psychodeliki
41:40 Gdzie występuje neuroplastyczność?
--------
Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/
--------
45:12
--------
45:12
#23 - Inteligencja, AI, Świadomość, Wolna Wola | dr Paweł Boguszewski
Inteligencja to z jednej strony pojęcie bardzo trudne do zdefiniowania, ale z drugiej, większość z nas ma pewną intuicję, czym ona jest. Obecnie to temat szczególnie ważny ze względu na rozwój systemów, którym coraz trudniej odmówić właśnie inteligencji. Dlatego w dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z neurobiologiem dr. Pawłem Boguszewskim, nie tylko o samej inteligencji i sztucznej inteligencji, ale także o tym, jak neurobiologia może pomóc w zrozumieniu takich zjawisk jak świadomość czy koncepcja wolnej woli.
--------
Dr Paweł Boguszewski jest neurobiologiem i kierownikiem Pracowni Metod Behawioralnych w Instytucie Nenckiego. Zajmuje się badaniem zachowań zwierząt w kontekście zarówno badań podstawowych, jak i aplikacyjnych. Jest również aktywnym popularyzatorem wiedzy. W internecie można znaleźć jego wykłady oraz rozmowy popularyzujące naukę.
Strona: https://nencki.edu.pl/pl/people/boguszewski-pawel/
--------
Rozdziały:
00:00:00 Wstęp
00:01:14 Czym jest inteligencja?
00:07:16 Układ nerwowy i jego ewolucja
00:14:37 Inteligencja człowieka
00:26:10 Mierzenie inteligencji (IQ i współczynnik G)
00:35:44 Sztuczna inteligencja a ludzka
00:45:06 Problem alignmentu
00:54:23 Świadomość
00:59:12 Wolna wola
----------
Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/
--------
1:18:14
--------
1:18:14
#22 - Placebo, nocebo i psychologia bólu | prof. Przemysław Bąbel
Myślę, że efekt placebo to zjawisko niesamowicie fascynujące, bo pokazuje, jaką siłę oddziaływania może mieć nasza psychika. W końcu jak to możliwe, że samo przekonanie o tym, że np. bierzemy jakiś lek, może nam pomóc i wywołać realne zmiany w organizmie, pomimo że tak naprawdę nie przyjęliśmy żadnej aktywnej substancji. Pojawia się tu mnóstwo pytań, zarówno o to, jakie mechanizmy sprawiają, że efekt placebo w ogóle działa, ale także o jego zakres i to, czy możemy wykorzystać go w leczeniu. I tak np. jednym z ciekawszych zastosowań tego efektu może być pomoc w leczeniu bólu.
W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Przemysławem Bąblem o efekcie placebo i nocebo ale także o psychologii bólu.
---------
Przemysław Bąbel jest profesorem i prodziekanem ds. naukowych Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 2020–2024 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Psychologii UJ. Jest także prezesem Polskiego Towarzystwa Psychologii Behawioralnej oraz członkiem wielu komitetów. Kieruje także Zespołem Badania Bólu. Specjalizuje się w badaniach nad mechanizmami placebo, pamięcią bólu i psychologicznymi czynnikami wpływającymi na jego percepcję. Jest także nagradzanym popularyzatorem nauki.
Strona UJ: https://psychologia.uj.edu.pl/przemyslaw-babel
---------
Rozdziały:
0:00 Wstęp
01:34 Czym jest placebo?
05:32 Informacja i kontekst
08:14 Oczekiwania i mechanizmy mózgowe
11:39 Zakres działania placebo
14:24 Badania nad placebo
16:24 Placebo w leczeniu
21:41 Czy wiedza o placebo wpływa na jego skuteczność?
24:25 Czym jest nocebo?
28:27 Powszechność placebo i nocebo
29:30 Czym jest ból?
30:51 Złożoność doświadczenia bólu
32:29 Który mechanizm jest dominujący?
33:46 Modulacja bólu
35:29 Pamięć bólu
39:41 Leczenie bólu
43:46 Spersonalizowanie leczenia bólu
--------
Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/
--------
49:55
--------
49:55
#21 - Dlaczego świadomość jest tak trudnym problemem?
Temat świadomości wydaje się być jednym z najdziwniejszych zagadnień. Z jednej strony odnosi się do najważniejszej cechy naszego istnienia. W końcu wszystko, czego możemy w ogóle w życiu doświadczyć, możemy przeżyć tylko będąc świadomi. Z drugiej strony — nie mamy obecnie dobrego wytłumaczenia, czym jest świadomość ani jak powstaje, a to sprawia, że naukowcy i filozofowie opracowali dziesiątki, jeśli nie setki różnych teorii. W dzisiejszym odcinku chciałbym pokazać, dlaczego problem świadomości jest tak trudny z naukowego punktu widzenia, a także jak ta trudność prowadzi do teorii, które mogą wydawać się wręcz całkowicie szalone. Myślę, że to także temat, który świetnie pokazuje, jak nasze intuicje potrafią kierować naszym myśleniem — ale też to, jak postawa, którą przyjmujemy wobec jeszcze niepoznanego, może zmieniać nasze rozumienie świata.
----------
Kilka linków do różnych materiałów:
- Podcast z prof. Michałem Wierzchoniem:
https://youtu.be/ffxJVw93rKA
- Dokument o fundamentalnym podejściu do świadomości: https://www.amazon.com/Lights-Understanding-Consciousness-Understand-Universe/dp/B0DL6P87MH
- Książka o inteligencji roślin : https://www.amazon.com/Light-Eaters-Unseen-Intelligence-Understanding/dp/0063073854
- Notatki prof. Ducha o świadomości które pokazują złożoność zagadnienia:
https://is.umk.pl/~duch/Wyklady/Kog/25-swiadomosc.htm
-----------
Rozdziały:
00:00 Wstęp
00:59 Czy warto myśleć o świadomości?
05:20 Definicja i trudny problem świadomości
07:14 Świadomość a przetwarzanie informacji
10:56 Czy można sprawdzić, że dany system ma świadomość?
14:37 Pochodzenie intuicji
15:25 Świadomość jako coś fundamentalnego?
18:50 Różne postawy wobec niepoznanego
----------
Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/
--------
21:22
--------
21:22
#20 - Teoria strun i związek fizyki z matematyką | prof. Piotr Sułkowski
Myślę, że każdy z nas chciałby wiedzieć, czy nasz wszechświat da się wytłumaczyć jedną spójną teorią. Fizykom już niejednokrotnie udało się dokonać tak zwanej unifikacji i połączyć pewne niezależne od siebie teorie w jedną. Jednak wciąż nieosiągalnym wyzwaniem pozostaje połączenie grawitacji z fizyką kwantową. I tutaj pojawia się teoria strun, która przez długi czas była jedną z najpoważniejszych kandydatek do osiągnięcia tego celu — jednak mierzy się ona również z kontrowersjami i własnymi problemami. W dzisiejszym odcinku miałem przyjemność porozmawiać z prof. Piotrem Sułkowskim właśnie o teorii strun, a także o związkach matematyki z fizyką.
---------
Piotr Sułkowski jest profesorem fizyki teoretycznej na Uniwersytecie Warszawskim, kierownikiem Katedry Kwantowej Fizyki Matematycznej, a także pracownikiem California Institute of Technology. Jego zainteresowania obejmują fizykę matematyczną, kwantową teorię pola oraz teorię strun. Jest także nagradzanym popularyzatorem nauki i twórcą portalu „Zapytaj Fizyka”.
Strona: https://psulkows.fuw.edu.pl/
Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Piotr_Su%C5%82kowski
"Zapytaj Fizyka": https://zapytajfizyka.fuw.edu.pl/
--------
Rozdziały:
00:00 Wstęp
01:44 Czym jest teoria strun?
07:41 Wymiary w teorii strun
12:55 Teoria M
15:59 Zasada holograficzna i kompaktyfikacja
18:30 Supersymetria
19:47 Testowalność
22:48 Związek fizyki z matematyką
25:23 Piękno matematyczne jako drogowskaz
28:04 Teoria węzłów
31:31 Wszechobecność matematyki
33:36 Czy teoria strun może być teorią wszystkiego?
37:24 Dane doświadczalne
--------
Znajdziesz mnie także na Instagramie: https://www.instagram.com/to.bardziej.skomplikowane/
Podcast powstał z potrzeby zgłębiania złożoności świata, w którym żyjemy. Tematami omawianymi w podcaście będą przede wszystkim nauka i związane z nią idee. Naukę uważam za najważniejsze źródło wiedzy o rzeczywistości, dlatego będzie przewodnim zagadnieniem. Mam głębokie przekonanie, że nauka jest kluczowa dla zrozumienia otaczającego nas świata i jako jedyna pozwala na odkrywanie natury rzeczywistości.Chciałbym, aby podcast był miejscem, w którym sam lub wraz z moimi gośćmi spróbujemy nadać sens ideom, które przenikają różne aspekty świata, w którym żyjemy.Nazywam się Michał Szyc, z wykształcenia jestem inżynierem automatyki i robotyki, z zawodu programistą a do stworzenia tego podcastu pchnęła mnie moja pasja do nauki i związanych z nią idei.Zapraszam do słuchania ”To Bardziej Skomplikowane”!