Podkast amerykański

• 250. Nadchodzi ponury kosiarz, czyli kolejne zamknięcie rządu federalnego

  Po siedmiu latach Amerykanie po raz kolejny doświadczają zamknięcia rządu - government shutdown. Co to znaczy? Kiedy kończą się fundusze na działania agencji federalnych, Kongres powinien zdecydować o przeznaczeniu nowych na ich dalsze funkcjonowanie. Zwykle nie ma z tym problemu. Ale co się stanie jeśli tego nie zrobi? Zostają zamknięte. Nie całkowicie - władza wykonawcza decyduje, którzy pracownicy są „niezbędni” i muszą się w pracy pojawić, a którzy muszą - podkreślamy, muszą - udać się do domów. Co ciekawe, na swoje wynagrodzenie do ponownego otwarcia rządu czekają obie grupy - jedni na kanapie, a inni w pracy. Tak oto na przykład kontrolerzy lotów - czyli ludzie wykonujący zawód o dość dużej odpowiedzialności - pracują za darmo i żyją albo z oszczędności lub… dorabiają po godzinach.Komu więc służy shutdown i jak do niego dochodzi - zwłaszcza teraz, kiedy jedna partia kontroluje wszystkie najważniejsze ośrodki władzy: Biały Dom, Senat, i Izbę Reprezentantów? Demokraci obwiniają Republikanów, a Republikanie Demokratów. Prawda jest taka, że akurat w tym wypadku Republikanie potrzebowali głosów kilku demokratycznych senatorów, lecz Demokraci postawili warunki. W tym odcinku opowiadamy ⁦m.in⁩. o tym jakie to warunki; dlaczego prezydent raz mówi, że rząd trzeba jak najszybciej otworzyć, a innym, że to „wspaniała okazja” podana mu „na tacy”; kim jest „ponury żniwiarz” z Biura Budżetu i Zarządzania; i co o tym wszystkim myślą sobie zwykli Amerykanie.A dodatkowo bonus - obszerne omówienie tego, o czym… mówić nie będziemy.

  --------  

  1:09:29

  --------

  1:09:29
• 249. Wolność słowa - czy w USA można powiedzieć wszystko?

  Stary sowiecki dowcip mówił, że w ZSRR i USA panuje dokładnie taka sama wolność wypowiedzi. Różnica polega na tym, że w USA panuje także wolność po wypowiedzi.Wesprzyj nas na Patronite! https://patronite.pl/podkastamerykanskiZakaz ograniczania wolności słowa to fundament amerykańskiej demokracji, zapisany w pierwszej poprawce do Konstytucji uchwalonej już w 1791 roku. Nic więc dziwnego, że Stany Zjednoczone kojarzone są powszechnie z tolerancją dla wyrażania nawet najbardziej oburzających poglądów. Tolerancją znacznie większą niż ta obowiązująca - nie tylko w dawnym ZSRR - ale nawet we współczesnej Europie. Obecna administracja konsekwentnie krytykuje państwa europejskie za ich rzekomo bardzo restrykcyjne podejście, tłamszące prawa obywateli do wyrażania ich opinii. Marsze nazistów w miejscowościach zamieszkanych przez osoby, które przeżyły Holocaust; rasistowskie przemówienia na zebraniach Ku-Klux-Klanu; bezlitosna satyra z osób publicznych - od popularnych pastorów po polityków; palenie flagi; publikacje tajnych dokumentów wyniesionych z Pentagonu. Wszystkie te działania, chociaż zaskarżane przed sądem, zostały przez amerykańskie sądy uznane za dopuszczalne właśnie na mocy pierwszej poprawki.Czy to oznacza, że w USA faktycznie można mówić co się chce - niezależnie od czasu, miejsca i okoliczności? Jak na przestrzeni lat interpretowano zapisy Konstytucji? Jak to możliwe, że w Stanach działały instytucje cenzorskie, a za wygłaszane publicznie opinie można było stracić nie tylko pracę, ale zostać skazanym prawomocnym wyrokiem?Wbrew, niestety dość powszechnym, przekonaniom prawo do wolności wypowiedzi w USA - podobnie jak prawo do posiadania broni - choć zapisane w Konstytucji nie jest nieograniczone. Jego interpretacja przez lata ulegała fundamentalnym zmianom. A ci sami politycy, którzy w jednym przypadku domagali się poszanowania prawa do wolności słowa, w innym chcieli zamykać ludziom usta. To akurat nie zmieniło się do dziś.

  --------  

  1:24:21

  --------

  1:24:21
• 248. Oślizgłe macki wiadomych sił dybią na Stany Zjednoczone, czyli rozmowa o nowej książce Piotra

  Nowa książka Piotra, „Oślizgłe macki, wiadome siły. Historia Ameryki w teoriach spiskowych”, miała premierę 24 września, więc w dzisiejszym odcinku porozmawiamy sobie o niej właśnie. Spokojnie, nie będziemy ani streszczać książki, ani czytać jej na głos przez godzinę, ale zastanowimy się wspólnie po co są teorie spiskowe, na jakie potrzeby odpowiadają i czy rzeczywiście Amerykanie są tak na nie podatni. Dowiecie się w co wierzył Henry Ford, w co Samuel Morse (ten od alfabetu Morse’a), w jakie teorie spiskowe wierzy Łukasz, a w jakie Piotr i dlaczego nie każda teoria spiskowa jest bzdurą - a oskarżenie o „konspiracjonizm” może być narzędziem do okładania przeciwników politycznych.A poza tym Żydzi, masoni, iluminaci, Tadeusz Kościuszko uciekający w sekrecie z Ameryki, „nietoperzomby”, czyli bomby z nietoperzy i złowrogie ONZ, które kiedyś chciało podbić Południe Stanów Zjednoczonych, a teraz - na złość Donaldowi Trumpowi - psuje schody ruchome, telepromptery i nagłośnienie. Posłuchajcie!

  --------  

  1:23:17

  --------

  1:23:17
• 247. Zabójstwo Charliego Kirka. Debata, przemoc, empatia i cancel culture

  10 września 2025 roku Ameryką wstrząsnął kolejny akt politycznej przemocy: w trakcie debaty na kampusie Utah Valley University został zamordowany Charlie Kirk, założyciel i lider Turning Point USA. W dzisiejszym odcinku – ponad tydzień po tym wydarzeniu – opowiadamy o tym, kim był Kirk, jak stworzył wielką i wpływową organizację, która de facto pełniła rolę młodzieżówki Partii Republikańskiej i jaką rolę odgrywał w ruchu MAGA. Mówimy o tym, jak na śmierć Kirka zareagowali Amerykanie z różnych stron sceny politycznej. Prawica natychmiast zaczęła proces „uświęcania” Kirka, podkreślając jego oddanie dyskusji i dialogowi. Centrum – ⁦m.in⁩. piórem Ezry Kleina – podchwyciło to, chwaląc Kirka za jego rzekome umiłowanie debaty. Czy jednak rzeczywiście? Czy celem „debat” Kirka był faktycznie dialog, czy raczej były to performensy obliczone na, widowiskowe „zaoranie lewaka”? Lewica przypomina z kolei kontrowersyjne wypowiedzi Kirka, których nie brakowało i które w dużej mierze były przyczyną jego popularności.Przypomnienie tego może być jednak niebezpieczne – prawica, w tym administracja Trumpa – wprost zapowiadają, że osoby, które nie uszanują należycie Kirka zostaną przykładnie ukarane. Pracę już tracą osoby, które zachowały się „niewłaściwie” czyli choćby dosłownie zacytowały wypowiedzi Kirka.Czy to nie jest przypadkiem owa „cancel culture” z którą chce walczyć amerykańska prawica? Czyżby pierwsza poprawka, gwarantująca swobodę wypowiedzi, tak ceniona przez samego Kirka, nie była już nadrzędną wartością, której trzeba bronić za wszelką cenę?

  --------  

  1:23:00

  --------

  1:23:00
• 246. Huragan Katrina: 20 lat później

  Nad ranem 29 sierpnia 2005 roku huragan Katrina dotarł nad Nowy Orlean. Choć większość mieszkańców zdążyła się ewakuować, w mieście pozostało 100 tysięcy ludzi, którzy nie chcieli, nie mogli, nie mieli jak opuścić miasta. O świcie wydawało się, że uniknięto najgorszego, ale wtedy właśnie wały przeciwpowodziowe puściły i pod wodą znalazło się 80 procent miasta.Była to jedna z największych katastrof naturalnych w dziejach USA – nie dlatego, że był to taki potężny huragan, bo w historii zdarzały się już większe – ale z powodu tego, co wydarzyło się potem. Fatalna akcja ratunkowa w której zawiedli prawie wszyscy – miasto, stan, rząd federalny; tysiące ludzi uwięzionych na stadionie Superdome i w centrum kongresowym czekało całymi dniami na pomoc; agencja FEMA o tym, co potrzeba, dowiadywała się z mediów, a te – niestety -szerzyły też dezinformację.Katrina stała się symbolem nieudolności władz, które zamiast skupiać się na niesieniu pomocy, koncentrowały się na „zaprowadzeniu porządku” – w mieście pełnym spragnionych, wyczerpanych i zdesperowanych ludzi. Jak to możliwe, że najpotężniejsze państwo świata okazało się tak nieprzygotowane na zupełnie przewidywalną katastrofę? Jaką rolę odegrała w tym polityka? I czy USA odrobiły lekcję, jaką były tragiczne wydarzenia przed dwudziestu laty?

  --------  

  1:21:00

  --------

  1:21:00

Więcej Społeczeństwo i Kultura podcastów

Trendy w podcaście Społeczeństwo i Kultura

O Podkast amerykański