Pięć Sposobów Jak Ukraść Wybory w USA, Nie Łamiąc Prawa
W Ameryce nie trzeba fałszować kart wyborczych, by wpłynąć na wynik. Wystarczy zmienić zasady gry. W tym odcinku opowiadam o pięciu legalnych sposobach, dzięki którym politycy w USA potrafią rozcieńczyć głosy, wykluczyć część wyborców i wciąż mówić, że „system działa uczciwie”. Od gerrymanderingu po surowe dotyczące okazywania dokumentów tożsamości, od czyszczenia list po logistyczne bariery - to historia demokracji, która wciąż toczy bój o elementarną sprawiedliwość wyborów. Zajrzymy za kulisy map wyborczych, ustaw, sądowych precedensów i decyzji, które decydują o tym, kto w ogóle ma szansę oddać głos. Bo w Ameryce XXI wieku wybory nadal przypominają grę, w której nie każdy zaczyna z tą samą talią kart.
--------
56:23
--------
56:23
Dlaczego w Ameryce Nie Ma Lewicy?
(00:00:00) Ameryka 2025: jak Trump ogranicza lewicę pod pretekstem „bezpieczeństwa narodowego"
(00:09:45) Dlaczego w Ameryce nigdy nie było socjalizmu? Od Wernera Sombarta po American Dream
(00:16:07) System wyborczy USA: jak ordynacja „zwycięzca bierze wszystko" zabiła lewicę
(00:22:00) Czerwone paniki i makkartyzm: jak strach przed komunizmem ukształtował Amerykę
(00:30:09) Władza korporacji i upadek związków zawodowych: jak pieniądze przesunęły USA na prawo
(00:35:18) Podziały rasowe, American Dream i mit solidarności klasowej w USA
(00:43:12) Nowa amerykańska lewica: kim są AOC, Jayapal i „The Squad"
(00:46:51) Czy w Ameryce naprawdę nie ma lewicy? Od socjalizmu do liberalizmu po amerykańsku
W tym odcinku zastanawiamy się, dlaczego w Stanach Zjednoczonych nigdy nie wyrosła silna lewica – ani masowy ruch robotniczy, ani partia socjalistyczna na wzór Europy. Cofniemy się do początków XX wieku i pytania Wernera Sombarta o to, dlaczego amerykański robotnik woli stek niż rewolucję. Przeanalizujemy, jak brak feudalizmu, system wyborczy „winner takes all”, makkartyzm i potęga korporacji ukształtowały wyjątkowy model polityki, w której słowo socjalizm przez dekady było tabu. Od Berniego Sandersa po Donalda Trumpa – to opowieść o kraju, w którym marzenie o awansie zastąpiło ideę solidarności. Nie pytamy, czy to dobrze czy źle, ale dlaczego tak się stało – i co to mówi o Ameryce.
--------
49:28
--------
49:28
Jak Działa Maszyna Deportacyjna w USA?
Jak Ameryka przeszła drogę od kraju otwartych granic do państwa z najbardziej rozbudowanym systemem deportacji na świecie? To opowieść o narodzinach i ewolucji amerykańskich służb imigracyjnych - od XIX-wiecznych urzędników portowych i Ellis Island po współczesne agencje ICE i CBP pod rządami Donalda Trumpa. W odcinku usłyszysz o powstaniu Border Patrol, masowych deportacjach Meksykanów w latach 30., Operacji Wetback z 1954 roku, zmianach po 11 września oraz o tym, jak bezpieczeństwo narodowe stało się pretekstem do tworzenia potężnych struktur kontrolnych. Poznaj historię państwa, które zbudowało potęgę służb, by bronić granic i jednocześnie szczyci się, że jest krajem imigrantów.
--------
45:55
--------
45:55
Czy Amerykanie są Głupi, czyli Mit, który Przetrwał Dekady
Mit „głupiego Amerykanina” ma długą historię. W tym odcinku podcastu Ameryki dla Zaawansowanych analizujemy twarde dane, testy PISA i IQ, a także rozkładamy na części pierwsze stereotypy, by sprawdzić, jak naprawdę wypadają USA na tle świata. Poznasz historię testów Army Alpha i edukacyjnych nierówności w Bostonie, a także sukcesy amerykańskiej nauki – od Nobli po szczepionki mRNA. Wyjaśniamy, dlaczego Stany Zjednoczone nie są krajem mniej inteligentnym, lecz nierównym w dostępie do wiedzy.
--------
49:28
--------
49:28
Dwór Wiernych Mediów, czyli Wolność Słowa w USA
Wolność prasy pod presją: pozwy za miliardy, śledztwa za „przecieki” i historia, która ostrzega przed ciszą. Ten odcinek to kronika nacisku na amerykańskie media: od aresztowania Judith Miller po sprawy, które zdefiniowały Pierwszą Poprawkę, czyli Sedition Act z 1798 r., zamknięcie „Chicago Times” w 1863 r. oraz przełomową sprawę „Pentagon Papers” w czasach Nixona. Pokazuję, jak prawo bywało bronią przeciw prasie oraz jak sądy rozbrajały zagrożenia; dziś narzędzia są subtelniejsze, ale skutki równie dotkliwe: subpoeny, inwigilacja, pozwy SLAPP i „alternatywny” ekosystem medialny. Współcześnie obserwujemy wykluczanie reporterskich redakcji z briefingu, presję ekonomiczną i klimat strachu w newsroomach. To nie jest tylko spór o politykę medialną, ale walka o prawo obywateli do rzetelnej informacji. Historia uczy, że cisza bywa wyborem, a prasa - nawet pod presją - ma służyć rządzonym, nie rządzącym. CTA Jeśli cenisz niezależne dziennikarstwo, udostępnij odcinek, zostaw opinię w Apple Podcasts i dołącz do newslettera. To realnie zwiększa zasięg i pomaga utrzymać cykl.
Materiały przygotowane przez dziennikarza urodzonego w Polsce, ale mieszkającego na stałe w Stanach Zjednoczonych. Z dużą dawką krytycyzmu i sceptycyzmu kocham Amerykę. Obalam mity na jej temat, komentuję rzeczywistość, wyjaśniam kontekst kulturowy i tło zdarzeń. Działam zgodnie z maksymą, że prawda rzadko leży tam gdzie byśmy chcieli, nie leży też pośrodku, ale leży tam gdzie leży.
Polska