114. Nauka na czasie: absurdalnie wysokie fale i rozmowy z psem
Czy psy faktycznie rozumieją to, co się do nich mówi, czy to raczej nadinterpretacja właścicieli? Oraz jak okazało się, że wybujała fantazja żeglarzy jest rzeczywistością.Opowiadamy o ciekawych badaniach dotyczących interakcji między psami a ludźmi i dodajemy do tego niezwykłą historię pewnej jamniczki-uciekinierki. Oraz mówimy o falach wyjątkowych (i nie chodzi tylko o naszą suczkę, Falę), ich powstawaniu i zagrożeniu, jakie stanowią.A już jutro, 20 kwietnia, kolejny odcinek naszej nowej serii podcastowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją na stronie Polskiego Radia oraz na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacA dzisiejsza polecajka to "Blackout: najczarniejszy scenariusz z możliwych" Marca Elsberga. Posłuchajcie naszego podcastu!Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://sj.umg.edu.pl/sites/default/files/ZN476.pdfhttps://www.nature.com/articles/s41598-022-05671-4https://www.sciencealert.com/rogue-waves-can-reach-four-times-higher-than-we-thoughthttps://www.bbc.com/news/articles/cly1p1lezdgohttps://www.theguardian.com/australia-news/2025/apr/05/valerie-the-daschund-kangaroo-island-update
--------
45:39
113. Jak robimy Crazy Naukę z AI - same konkrety, z których i Wy możecie skorzystać
O narzędziach AI bez teoretyzowania i technobełkotu: do czego lepiej NIE używać sztucznej inteligencji? Jak wielu z nas mówi do chata GPT “proszę i “dziękuję” tylko dlatego, że boi się buntu maszyn? W jakich okolicznościach AI miewa halucynacje? I jak pomaga nam w tworzeniu Crazy Nauki?Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Tu 23 kwietnia pojawią się linki do naszego podcastu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem:https://podcasty.polskieradio.pl/podcast/laboratorium-zbrodni-podcast-crazy-nauka,653/odcinek/igrzyska-smierci-na-alasce-,6c29c41e-5cd0-419b-a15a-bc6dfcebf66dhttps://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Polecajka - nasz artykuł o książce “Wszyscy kłamią” Setha Stephensa-Davidowitza:https://www.crazynauka.pl/wszyscy-klamia-tylko-google-mowi-o-nas-prawde-genialna-ksiazka-o-big-data-z-wyszukiwarek/ Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://hbr.org/2025/04/how-people-are-really-using-gen-ai-in-2025 https://rewolucjaai.com/https://www.nytimes.com/2025/02/28/podcasts/hardfork-anthropic-dario-amodei.htmlhttps://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2590291124003607 https://www.tooltester.com/en/blog/chatgpt-survey-can-people-tell-the-difference/ https://www.cyberhaven.com/blog/4-2-of-workers-have-pasted-company-data-into-chatgpt https://arxiv.org/html/2401.03205v1 https://tswlocal.com/claude-ai-the-future-of-emotional-ai-chatbots/ https://www.techradar.com/computing/artificial-intelligence/are-you-polite-to-chatgpt-heres-where-you-rank-among-ai-chatbot-users
--------
1:32:19
112. Nauka na czasie: Robert F. Kennedy Jr. kontra nauka i zdrowy rozsądek
Prostujemy antynaukowe bzdury, które szerzy Robert F. Kennedy Jr., obecny szef resortu zdrowia i opieki społecznej USA. To nie tylko przeciwnik szczepień, ale też wyznawca wielu innych niepopartych dowodami, szkodliwych poglądów.W tym mówiących o tym, że:- szczepionki wywołują autyzm- odrę leczy się witaminą A- antydepresanty przyczyniają się do szkolnych strzelanin- fluorkowana woda to trucizna- promieniowanie Wi-Fi otwiera mózg na toksyny z organizmu- COVID-19 jest “etnicznie targetowany”Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Fot. na okładce: Gage Skidmore / Flickr (CC BY-SA 2.0)Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Polecajka na dziś: “12 gniewnych ludzi”, reż. Sidney LumetOdcinek naszego podcastu o tym, dlaczego trzeba się buntować:https://www.spreaker.com/episode/86-jestesmy-posluszni-z-natury-dlaczego-trzeba-sie-buntowac--62376068 Przygotowując ten odcinek, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.factcheck.org/2023/08/scicheck-factchecking-robert-f-kennedy-jr/ https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0264410X14006367 https://www.bmj.com/content/342/bmj.d1678 https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/jak-nalezy-interpretowac-dane-o-nop-z-bazy-vaers/ https://abcnews.go.com/Politics/fact-checking-rfk-jrs-claims-vaccines-pesticides-confirmation/story?id=118224419 https://www.cbsnews.com/news/rfk-jr-to-face-senate-confirmation-hearings/https://www.annenbergpublicpolicycenter.org/fact-checking-presidential-candidate-robert-f-kennedy-jr-on-vaccines-autism-and-covid-19/https://www.factcheck.org/2024/11/as-trump-taps-rfk-jr-for-health-secretary-a-look-back-at-kennedys-claims/https://www.factcheck.org/2023/08/scicheck-factchecking-robert-f-kennedy-jr/https://www.pbs.org/newshour/health/rfk-jr-orders-hhs-to-determine-the-cause-of-autism-by-septemberhttps://www.cbsnews.com/news/rfk-jr-interview-takeaways-measles-food-dyes-weight-loss-drugs/https://www.factcheck.org/2025/03/rfk-jr-misleads-about-measles-vaccine-in-hannity-interview/https://www.factcheck.org/2025/03/rfk-jr-misleads-on-vitamin-a-unsupported-therapies-for-measles/https://www.health.com/rfk-jr-cod-liver-oil-vitamin-a-unconventional-measles-treatments-11691469https://www.cbsnews.com/video/rfk-jr-says-people-should-get-the-measles-vaccine/https://www.nytimes.com/2025/03/18/health/kennedy-bird-flu.html https://www.factcheck.org/2024/02/cdc-experts-say-fluoridated-water-is-safe-contrary-to-rfk-jr-s-warnings/https://www.cochrane.org/pl/CD010856/ORAL_czy-dodawanie-fluoru-do-wody-zapobiega-prochnicy-zebowhttps://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/35fac0cf-0abe-40e5-964f-8fb187e44d21/contenthttps://laboratoryjnie.pl/2020/11/16/fluor-fakty-i-mity/https://sciencebasedmedicine.org/bad-documentary-review-the-great-culling/https://sciencebasedmedicine.org/the-fluoride-dragon-cometh-or-does-he/https://www.sciencenews.org/article/rfk-vaccines-fluoride-autism-milk-covidhttps://www.dshs.texas.gov/news-alerts/measles-outbreak-2025 https://edition.cnn.com/health/measles-cases-us-dg/index.html https://www.idsociety.org/public-health/measles/know-the-facts/https://www.factcheck.org/2024/08/rfk-jr-s-exaggerations-on-chronic-disease-in-children/https://www.politifact.com/factchecks/2023/jun/28/robert-f-kennedy-jr/no-evidence-atrazine-in-the-water-supply-is-causin/https://www.aljazeera.com/news/2025/1/30/fact-check-rfk-jrs-statements-during-senate-confirmation-hearinghttps://www.politifact.com/factchecks/2023/jun/28/robert-f-kennedy-jr/no-evidence-atrazine-in-the-water-supply-is-causin/
--------
1:03:28
111. Czy warto “rzucać” picie kawy? Co na to nauka?
Co z tą kawą: w końcu szkodzi czy nie? Ile można jej wypić w ciągu dnia? Jak ją pić, żeby “działała”? Często słyszymy coś w rodzaju “Palenie rzuciłam/em, prawie już nie piję alkoholu, no tylko ta kawa jeszcze…”. Tymczasem kawa wypijana w umiarkowanych ilościach nie tylko nie szkodzi, ale wręcz ma dobry wpływ na zdrowie! Problemem natomiast jest coś innego. Kawa, jaką dziś znamy, może się niedługo skończyć… Symptomy tego widać już teraz.To jest dłuższy odcinek naszego podcastu - taki, który emitujemy co dwa tygodnie, na przemian z krótszymi, newsowymi odcinkami.Zapraszamy do posłuchania!Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę (!), to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.crazynauka.pl/picie-kawy-moze-wydluzyc-zycie/https://www.crazynauka.pl/jak-i-jaka-pic-kawe-zeby-dawala-kopa/https://www.crazynauka.pl/kawa-pomaga-ale-tylko-przez-dwie-doby/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17023717/https://blog.genuineorigin.com/2023/01/how-much-caffeine-is-in-coffee/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29777049/ https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/drinking-both-coffee-and-tea-linked-to-lower-risks-for-stroke-and-dementia https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34784347/ https://www.inc.com/bill-murphy-jr/a-massive-new-study-of-347077-people-just-revealed-exactly-how-much-coffee-you-should-drink-each-day-before-health-dangers-outweigh-benefits.html https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12519715/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430790/ https://www.medicaldaily.com/drinking-coffee-lowers-liver-cancer-risk-people-who-drink-3-alcoholic-beverages-day-327482 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/search/research-news/15914/ https://www.macrotrends.net/2535/coffee-prices-historical-chart-data https://www.bankier.pl/wiadomosc/Smutek-dla-fanow-espresso-i-latte-radosc-dla-spekulantow-Ceny-kawy-wzrosly-poteznie-8897695.html https://greenly.earth/en-us/blog/industries/is-coffee-threatened-by-climate-change https://www.anthropocenemagazine.org/2024/08/coffee-is-threatened-by-climate-change-the-solution-may-be-closer-at-hand-than-we-thought/ https://themunicheye.com/themunicheye.com/rising-coffee-prices-climate-change-market-speculation-13191 https://dzikiezycie.pl/archiwum/2019/wrzesien-2019/czy-obudzimy-sie-w-swiecie-bez-kawy
--------
1:04:52
110. Nauka na czasie: 4 na 2, czyli zgadnij, które z tych newsów są prawdziwe
Na Prima Aprilis przygotowaliśmy 6 naukowych newsów: 4 prawdziwe, a 2 - nie. Zgadniecie, które są fake newsami?Perfumowane rzeźby antyczneOśmiornica jedzie na głowie rekinaMech z dachów Mumbaju i sonosyntezaStworzono przezroczyste drewnoModyfikowana genetycznie mysz-mamutGen niechęci do zmywania naczyń Sapofo-21 Po zakończeniu odcinka jest chwila przerwy i wtedy wyjaśniamy, co jest, a co nie jest prawdą. Kto chce, może wysłuchać tego wyjaśnienia. Kto woli sam zgadywać, może wziąć udział w ankiecie na naszym profilu na Spotify i oznaczyć, co było nieprawdą. Dobrej zabawy!Polecajka na dziś: Philomena Cunk w wydaniu książkowym pt. “Cunk o wszystkim” oraz do oglądania: seria “Świat oczami Cunk” (Cunk on Earth) i dokument “Życie oczami Cunk” (Cunk on Life).Fot. Liebieghaus Skulpturensammlung / Norbert Miguletz, wystawa “GODS IN COLOR—GOLDEN EDITION”Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.smithsonianmag.com/smart-news/ancient-greek-and-roman-statues-were-not-only-beautiful-but-also-smelled-nice-too-180986280/https://archaeologymag.com/2025/03/ancient-sculptures-were-scented-study-reveals/https://www.livescience.com/animals/sharks/octopus-spotted-riding-on-top-of-worlds-fastest-shark https://www.science.org/content/article/mouse-mammoth-s-pelt-makes-superfuzzy-debuthttps://www.acs.org/pressroom/presspacs/2025/march/making-sturdy-semi-transparent-wood-with-cheap-natural-materials.html
Podcast Crazy Nauka - zdobywca Nagrody Radia ZET im. Andrzeja Woyciechowskiego 2024 w kategorii „Autor Internetowy” oraz Podcast Roku 2023 w kategorii nauka, edukacja, technologie. Opowiadamy o wielkich osiągnięciach i głębokich porażkach, procesach i zdarzeniach, które zmieniają losy społeczeństw i pojedynczych osób. Pokazujemy, jaką rolę odgrywa w tych zjawiskach nauka, gdzie pomaga wyjaśnić zagadki lub ocalić życie, a gdzie pozostaje jej tylko analizować skutki zdarzeń. Mówimy o zadziwiających metodach badawczych i szkodliwych mitach, które domagają się obalenia. I nie próbujemy ukrywać, jak bardzo nas opowiadanie o nauce kręci.