130. Czym magia różni się od religii i inne odpowiedzi na trudne pytania
Czy specjalne okulary do komputera - takie z filtrem niebieskiego światła - mają sens?Czym magia różni się od religii i czemu dopadają nas wszystkich?Posłuchajcie najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauka!Przy okazji zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Polecajka: książka “Seks, betel i czary. Życie seksualne dzikich sto lat później”, Aleksandra Gumowska, Znak LiteranovaPrzygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.mcgill.ca/oss/article/medical-critical-thinking/feeling-blue-about-evidence-blue-blocking-glasseshttps://www.scientificamerican.com/article/do-blue-light-glasses-help-with-eyestrain/https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/are-blue-light-blocking-glasses-a-must-have https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34983271/ https://nafalinauki.pl/swiatlo-widzialne/ https://pl.wikipedia.org/wiki/Siatk%C3%B3wka_(anatomia)https://thereader.mitpress.mit.edu/the-powerful-role-of-magical-beliefs-in-our-everyday-thinking/https://en.wikipedia.org/wiki/Evolutionary_origin_of_religionhttps://en.wikipedia.org/wiki/Ritual_behavior_in_animalshttps://en.wikipedia.org/wiki/Evolutionary_psychology_of_religionhttps://www.science.org/content/blog-post/origin-religionhttps://jamesbishopblog.com/2019/03/23/james-frazer-evolutionary-development-of-mans-religious-psyche/https://en.wikipedia.org/wiki/Cognitive_science_of_religionhttps://www.psychstory.co.uk/psychology-blog/magic-religon-philosophy-science
--------
1:04:39
--------
1:04:39
129. Nauka na czasie - awantura o chata GPT i szczątki polarnika w Antarktyce
Czyje szczątki Polacy znaleźli w Antarktyce i jak twórcy ChataGPT zostali kompletnie zaskoczeni odbiorem ich najnowszego produktu.To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, który mówi o bieżących wydarzeniach i miał być krótszy niż regularne odcinki, ale niekiedy robi się dłuższy, co stało się również teraz.Zachęcamy Was też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją na stronie Polskiego Radia oraz na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacPolecajka: “The Thing” (“Coś”) w reżyserii Johna CarpenteraWizualizacja stacji Arctowskiego po przebudowie: https://architektura.muratorplus.pl/projekty/polska-stacja-antarktyczna-budowa-arctowskiego-wkracza-w-decydujaca-faze-aa-4acs-cRyo-4Xdt.html Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszemu wsparciu nasz podcast pozostaje dla wszystkich bezpłatny: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.bbc.com/news/articles/c4g034yx4gjohttps://www.uni.lodz.pl/aktualnosc/szczegoly/naukowcy-ul-odkryli-i-zbadali-w-arktyce-szczatki-polarnika-ktory-zginal-w-1959-roku https://www.facebook.com/arctowski/posts/pfbid02jpHgoxCAs7CSWTkdpVNMEz7a7h14DBB8uVMhQdbQiyrpCWH4EdbK4oLZ8x6mpdyil https://wyborcza.pl/7,75400,32168911,z-lodowca-kolo-polskiej-stacji-antarktycznej-wytopil-sie-czlowiek.htmlhttps://www.nytimes.com/2025/08/15/podcasts/hardfork-gpt5-perplexity.htmlhttps://www.facebook.com/andrzejdragan/posts/pfbid02vmtgAiPbpSEda4M19PsT8yhkTM8hTYH3KNdBr25BKznnp6XKFnjD5jLew46s1P6Vlhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Co%C5%9B_(film_1982)
--------
1:04:34
--------
1:04:34
128. Dlaczego drapanie po styropianie “boli” i inne odpowiedzi na trudne pytania
3 pytania i 3 odpowiedzi:Dlaczego skrobanie paznokciem po tablicy albo po styropianie wywołuje w nas dreszcze?Jak to się dzieje, że muzyka może nas uspokoić, zmotywować lub wręcz zdenerwować?I co sprawia, że noże tępią się w zmywarce?Posłuchajcie najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauka!Przy okazji zapraszamy też do posłuchania naszych podcastów z cyklu “Laboratorium zbrodni”, który tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie je na stronie Polskiego Radia, na Spotify i wszędzie tam, gdzie lubicie słuchać podcastów:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Polecajka - serial “The Pitt”I obiecana playlista na Spotify: https://open.spotify.com/playlist/3iTqOwrI3PsSR2KggqQeum?si=-D6pjSOUR-ikHqMEnzrXBAPrzygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Skrobanie po styropianie:https://www.popsci.com/science/article/2013-05/fyi-why-do-we-hate-sound-nails-chalkboard/ https://www.science.org/content/article/cover-your-ears https://olejefuchs.pl/drgania-cierne-typu-stick-slip.html?srsltid=AfmBOooUZAplrNcP024C4cYzGyXnIIlf8xVAFgnw80EthimZNrEP70Kf https://physics.stackexchange.com/questions/721511/what-property-of-styrofoam-creates-that-awful-squeaking-sound-when-it-is-rubbed https://www.livescience.com/57106-why-fingernails-on-chalkboard-hurts.html Muzyka, która zmienia nasz nastrój:https://en.wikipedia.org/wiki/Consonance_and_dissonancehttps://pl.wikipedia.org/wiki/Dudnieniehttps://en.wikipedia.org/wiki/Roughness_(psychophysics)https://en.wikipedia.org/wiki/Tritonehttps://businessinsider.com.pl/rozwoj-osobisty/zdrowie/najbardziej-relaksujacy-utwor-muzyczny-na-swiecie-zmniejszy-twoje-obawy/d2jrdw3https://emastered.com/pl/blog/tritone-exampleshttps://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31167611/https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0889159113005138https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23541122/Noże w zmywarce:https://www.americastestkitchen.com/articles/6549-can-you-put-chefs-knife-in-dishwasherhttps://nobliecustomknives.com/pl/carbon-steel-vs-stainless-steel-knife/ https://bacher.tools/en/blogs/bacher-blog/stop-before-you-throw-a-knife-in-the-dishwasher-think-about-what-you-are-risking https://www.simplyrecipes.com/what-your-dishwasher-does-to-your-knife-7693338 Utwory, które pojawiły się w tym odcinku:Marconi Union - WeightlessBad Religion - GeneratorKeith Jarrett - Köln, January 24, 1975, Pt. I (Live)Jimi Hendrix - Purple HazeLeonard Bernstein - Maria (West Side Story)Black Sabbath - Black SabbathJohn Carpenter - Halloween Theme
--------
1:15:35
--------
1:15:35
127. Nauka na czasie - Całun Turyński nie taki święty i dziecko trojga rodziców
Opowiadamy o tym, jak nauka znowu psuje koncepcję Całunu Turyńskiego oraz o tym, kiedy dziecko potrzebuje trojga rodziców.To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, który mówi o bieżących wydarzeniach i miał być krótszy niż regularne odcinki, a niekiedy robi się dłuższy jak właśnie teraz.Zachęcamy Was też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją na stronie Polskiego Radia oraz na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacNiemerytoryczna polecajka na dziś to film “Sinners” w reż. Ryana Cooglera oraz niezbędny i uwielbiany przez nas kontekst w postaci “Od zmierzchu do świtu” w reż. Roberta Rodrigueza (wg scenariusza Quentina Tarantino) i “Bracie, gdzie jesteś” w reż. i scenariusza braci CoenJeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszemu wsparciu nasz podcast pozostaje dla wszystkich bezpłatny: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Całun:https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/arcm.70030https://archaeologymag.com/2025/08/shroud-of-turin-image-came-from-sculpture/https://phys.org/news/2025-08-shroud-turin-image-relief-statue.html https://www.britannica.com/topic/Shroud-of-Turinhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Ca%C5%82un_Tury%C5%84ski https://pl.wikipedia.org/wiki/Maska_Agamemnona Dziecko trojga rodziców:https://www.bbc.com/news/articles/cn8179z199vohttps://www.ncl.ac.uk/press/articles/latest/2025/07/mitochondrialdonationtreatment/https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMe2507753https://www.thelilyfoundation.org.uk/affected-by-mito/all-about-mito/what-is-mito-science/https://www.sciencealert.com/8-babies-born-in-uk-using-radical-three-parent-ivf-techniquehttps://www.npr.org/sections/shots-health-news/2025/07/16/nx-s1-5468304/mitochondria-disease-gene-donation-three-parentshttps://www.science.org/content/article/babies-born-three-parent-ivf-look-healthy-so-far-new-study-findshttps://www.nature.com/articles/d41586-025-02276-5https://theconversation.com/babies-born-with-dna-from-three-people-hailed-as-breakthrough-but-questions-remain-261385https://en.wikipedia.org/wiki/Mitochondrial_diseasehttps://en.wikipedia.org/wiki/Human_mitochondrial_genetics
--------
1:10:27
--------
1:10:27
126. Tsunami i trzęsienie ziemi na Kamczatce - odcinek specjalny
Odcinek specjalny o tsunami i trzęsieniu ziemi u wybrzeży Kamczatki, które miało miejsce dziś, czyli 30 lipca o 01:24 czasu polskiego. Epicentrum wstrząsów o magnitudzie 8,8 znajdowało się około 120 km na południowy wschód od Pietropawłowska Kamczackiego, pod dnem Pacyfiku na głębokości 20,7 km. Było to szóste najpotężniejsze trzęsienie ziemi w całej historii pomiarów na świecie. Jak można się domyślać, to trzęsienie ziemi wywołało silne tsunami, które pomknęło przez Pacyfik z prędkością sięgającą 800 km na godzinę. Wyjaśniamy, dokąd tsunami dotarło i dokąd jeszcze dotrze, jak ta fala wygląda na pełnym oceanie, a jak przy brzegu oraz dlaczego dwa z sześciu najsilniejszych trzęsień ziemi w odnotowanej historii miały miejsce właśnie w regionie Kamczatki.Słuchajcie nas!Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:https://www.reuters.com/business/environment/tsunami-waves-reach-hawaii-after-huge-quake-rattles-russias-far-east-2025-07-30/https://apnews.com/article/japan-russia-kamchatka-earthquake-tsunami-warning-a88cbe8a1e985cff54dc0ad849ea5ddbhttps://earthquakeinsights.substack.com/p/m88-earthquake-strikes-offshore-kamchatka https://www.nytimes.com/live/2025/07/29/world/earthquake-tsunami-russia-japan-hawaii https://www.theguardian.com/world/live/2025/jul/30/tsunami-alert-pacific-islands-japan-russia-magnitude-8-earthquake-follow-live-updates https://www.noaa.gov/explainers/science-behind-tsunamis https://pl.wikipedia.org/wiki/Pacyficzny_Pier%C5%9Bcie%C5%84_Ognia
Podcast Crazy Nauka - zdobywca Nagrody Radia ZET im. Andrzeja Woyciechowskiego 2024 w kategorii „Autor Internetowy” oraz Podcast Roku 2023 w kategorii nauka, edukacja, technologie. Opowiadamy o wielkich osiągnięciach i głębokich porażkach, procesach i zdarzeniach, które zmieniają losy społeczeństw i pojedynczych osób. Pokazujemy, jaką rolę odgrywa w tych zjawiskach nauka, gdzie pomaga wyjaśnić zagadki lub ocalić życie, a gdzie pozostaje jej tylko analizować skutki zdarzeń. Mówimy o zadziwiających metodach badawczych i szkodliwych mitach, które domagają się obalenia. I nie próbujemy ukrywać, jak bardzo nas opowiadanie o nauce kręci.
Polska