Świadek ze słyszenia (true crime)

Stalking. Historia jak z filmu (rozmowa z reżyserem "Zabić Miss"- Maciejem Bielińskim)Dlaczego niemal 30 lat po zabójstwie Agnieszki Kotlarskiej ta historia wraca z nową siłą? Co sprawiło, że właśnie teraz możliwe stało się jej ponowne, pełniejsze opowiedzenie – bez mitów, uproszczeń i romantyzowania przemocy?W tym odcinku rozmawiam z reżyserem serialu dokumentalnego poświęconego jednej z najbardziej wstrząsających spraw lat 90. Opowiada on o kulisach pracy nad projektem, długim i złożonym procesie realizacyjnym, analizie obszernych materiałów archiwalnych oraz o najtrudniejszych decyzjach narracyjnych: jak zachować proporcje między historią ofiary, sprawcy a społecznym wymiarem stalkingu. Rozmowa dotyka również problematycznej narracji sprawcy, który w latach 90. bywał przedstawiany jako „zakochany wielbiciel”.Reżyser wyjaśnia, dlaczego zdecydował się wprowadzić do serialu wyjaśnienia oskarżonego i jaki był ich cel. Pojawia się też dylemat granicy – ile miejsca można poświęcić sprawcy, by nie uczynić go centralną postacią opowieści?Ważnym wątkiem są relacje z bliskimi Agnieszki Kotlarskiej, proces budowania zaufania oraz pytanie, czy film może stać się dla nich formą symbolicznego przepracowania traumy – także tej międzypokoleniowej.To odcinek o odpowiedzialności, pamięci i konsekwencjach ignorowania sygnałów ostrzegawczych. O tym, czego uczy nas historia Agnieszki Kotlarskiej dzisiaj – i co powinniśmy zapamiętać o niej samej, niezależnie od zbrodni. A także o tym, czy istnieje przestrzeń na kolejne dokumentalne projekty poświęcone stalkingowi już w realiach obowiązywania art. 190a k.k.Odcinek powstał we współpracy z Hbo Max.YouTube:https://youtu.be/bsP-Gy4RO4gSpotify:https://open.spotify.com/episode/2fMmo1EoeAEmsKIsmS8NHm?si=5iEX51mUT6KEiF4aFHyfZw

W podcaście „Świadek ze słyszenia” rozpoczynam siedmioodcinkowy cykl poświęcony stalkingowi – analizowanemu z perspektywy prawa karnego, psychologii oraz psychiatrii. Cykl otwiera rozmowa z Ewą Wilczyńską – współscenarzystką serialu dokumentalnego HBO Max „Zabić Miss” oraz autorką książki „Miss. Zabójstwo Agnieszki Kotlarskiej”.Agnieszka Kotlarska w 1991 r. zdobywa tytuł Miss Polski,a następnie koronę Miss International. Rozpoczyna międzynarodową karierę, współpracując z największymi domami mody: Ralph Lauren, Calvin Klein, Versace, Giorgio Armani, Dolce & Gabbana, Max Mara.Podczas wystawy sukien ślubnych w salonie “Le Mirage” we Wrocławiu Agnieszkę dostrzega pewien mężczyzna. Rozpoczyna się jego obsesja na jej punkcie. Jego zachowania eskalują. Agnieszka została zamordowana w 1996 roku. Sprawa ta stała się jednym z najbardziej symbolicznych przykładów eskalacji stalkingu w Polsce i do dziś stanowi punkt odniesienia w dyskusjach o ochronie ofiar oraz reakcji organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.

Moim gościem jest Irena Dawid-Olczyk, prezes Fundacji La Strada.Kobieta, która od trzydziestu lat stoi na pierwszej linii walki z handlem ludźmi w Polsce.Pytam, co sprawiło, że całe zawodowe życie poświęciła tej sprawie — i jak wyglądały początki La Strady, gdy o handlu ludźmi mówiło się jeszcze szeptem.Irena Dawid-Olczyk opowiada:-jak w 2025 roku naprawdę wygląda handel ludźmi w Polsce-czy istnieje dziś „typowa” ofiara handlu ludźmi, czy raczej każdy może nią zostać,-jak sprawcy manipulują swoimi ofiarami,-jak media społecznościowe i nowe technologie zmieniły werbunek ofiar.Pytam także o pierwszy kontakt ofiary z Fundacją, najtrudniejsze momenty w pracy z osobami po długotrwałym zniewoleniu, programy wsparcia, proces reintegracji społecznej i zawodowej oraz rolę Krajowego Centrum Interwencyjno-Konsultacyjnego.Rozmawiamy o tym, jak wygląda współpraca Fundacji z organami ścigania i wymiarem sprawiedliwości, jakie są dziś największe bariery w skutecznej walce z handlem ludźmi i co – zdaniem Ireny Dawid-Olczyk – państwo polskie powinno pilnie zmienić, żeby lepiej chronić ofiary.

Moim gościem jest dr inż. Michał Bujacz. Michał jest nauczycielem akademickim na Wydziale Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki (Instytut Elektroniki). Rozmawiamy o deep fake audio.Świadek ze słyszenia w mediach społecznościowych:Facebook:https://www.facebook.com/profile.php?id=615Instagram:https://www.instagram.com/swiadekzeslyszeniaYouTube:https://www.youtube.com/@swiadekzeslyszeniaSpotify:https://podcasts.apple.com/us/podcast/%C5%9Bwiadek-ze-s%C5%82yszenia-true-crime/id1724147569

Odcinek poświęcony jest zjawisku victim blamingu, czyli swoistym przerzucaniu odpowiedzialności za przestępstwo ze sprawcy na pokrzywdzonego.Analizuję je z perspektywy teorii sprawiedliwego świata Melvina Lernera, atrybucji dyspozycyjnej oraz koncepcji „idealnej ofiary” autorstwa Nilsa Christiego. Te trzy ramy wyjaśniają, dlaczego część odbiorców — a niekiedy także uczestników procesu karnego — koncentruje się na zachowaniu ofiary zamiast na czynie sprawcy i dowodach, które go potwierdzają.Wskazuję praktyczne konsekwencje victim blamingu dla postępowania karnego, w tym: obniżoną zgłaszalność przestępstw, zwłaszcza seksualnych i związanych z przemocą domową; ryzyko wtórnej wiktymizacji podczas czynności procesowych; zniekształcone postrzeganie wiarygodności pokrzywdzonych i ocenę materiału dowodowego.Zjawisko ilustruję na przykładzie dwóch rzeczywistych spraw karnych. W obu przypadkach reakcje opinii publicznej pokazały, jak szybko uwaga może przesunąć się z oceny czynu i sprawcy na analizowanie zachowania osoby pokrzywdzonej — często w sposób krzywdzący i oderwany od ustaleń procesowych. Tymczasem odpowiedzialność za czyn spoczywa na sprawcy, a nie na ofierze.Pamiętaj o zasubskrybowaniu kanału na YouTube. Obserwuj „Świadka ze słyszenia na Facebooku, na Spotify oraz Instagramie.https://youtu.be/G-1h1pyedA4